Ο καθεδρικός ναός Σάντα Μαρία ντελ Φιόρε (Ντουόμο) της Φλωρεντίας

Ο καθεδρικός ναός Σάντα Μαρία ντελ Φιόρε (πιο γνωστός ως Ντουόμο) είναι το πιο χαρακτηριστικό μνημείο της Φλωρεντίας. Μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου, με χωρητικότητα 30,000 ατόμων, που χρειάστηκε εξακόσια χρόνια μέχρι την αποπεράτωση της, το 1887. Κατασκευάστηκε σε τρεις διαφορετικές περιόδους. Οι εντυπωσιακές του διαστάσεις συμβολίζουν ακριβώς την απόφαση των Φλωρεντινών να κυριαρχήσουν.

---

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Η αρχιτεκτονική της αναγέννησης χαρακτηρίζεται από μια αναβίωση των Ρωμαϊκών προτύπων με κύρια στοιχεία τις μαθηματικές αναλογίες και την "καθαρότητα" στις γεωμετρικές μορφές. Οι σημαντικές αλλαγές στο αρχιτεκτονικό σχέδιο σημειώθηκαν αρχικά στη Φλωρεντία και γενικότερα στην κεντρική Ιταλία, στα μέσα του 15ου αιώνα. Σημαντικές μορφές στην αρχιτεκτονική της εποχής αποτελούν οι Λεόν Μπατίστα Αλμπέρτι, Ντονάτο Άντζελο Μπραμάντε, Φίλιππο Μπρουνελέσκι, Λεονάρντο ντα Βίντσι και Αντρέα Παλλάντιο. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως οι αρχιτέκτονες της αναγέννησης συνδέονται με τις δημιουργίες τους, σε αντίθεση με την μεσαιωνική περίοδο όπου οι αρχιτέκτονες είναι τις περισσότερες φορές άγνωστοι.
Η αρχιτεκτονική γοτθικού ρυθμού του μεσαίωνα ευνοούσε περισσότερο κάθετες γραμμές και αυστηρές κατασκευές. Στην Αναγέννηση, η αρχιτεκτονική δίνει έμφαση στις οριζόντιες γραμμές και επιδιώκει την αρμονία στην τελική σύνθεση. Επιπλέον υπάρχει έντονο το στοιχείο της διακόσμησης, με θέματα δανεισμένα από την αρχαιότητα, τα οποία διανθίζουν τις προσόψεις και το εσωτερικό. Ίσως η πιο αξιοπρόσεκτη αρχιτεκτονική πρακτική είναι οι θόλοι των κτιρίων, εμπνευσμένοι πιθανά από το ρωμαϊκό Πάνθεον. Σημαντικά δείγματα αρχιτεκτονικής - κυρίως θρησκευτικών ναών - εντοπίζονται ως επί το πλείστον στην Ιταλία (για παράδειγμα ο Άγιος Πέτρος στη Ρώμη) και λιγότερο στο υπόλοιπο της Ευρώπης
Σημαντικοί αρχιτέκτονες
• Λεόν Μπατίστα Αλμπέρτι (1404-1472)
• Galeazzo Alessi
• Bartolomeo Ammanati (1511-1592)
• Ντονάτο Μπραμάντε (1444-1514)
• Φιλίππο Μπρουνελέσκι (1377-1446)
• Philibert Delorme
• Pierre Lescot
• Μιχαήλ Άγγελος (1475-1564)
• Michelozzo (1396-1472)
• Αντρέα Παλλάντιο (1508-1580)
• Ραφαήλ (1483-1520)
• Antonio da Sangallo (1483-1546)
• Giuliano da Sangallo(1445-1516)
• Jacopo Sansovino (1486-1570)
• Mimar Sinan
• Τζόρτζιο Βαζάρι (1511-1574)
• Λεονάρντο ντα Βίντσι (1452-1519  (εργασία Β.Ιωαννίδου)

Bramante da Urbino,Monte Asdruvaldo, Urbino, 1444 – Roma, 1514

Από τις "Vite" του Giorgio Vasari (1511-1574)

(Μετάφρ. Στέλιος Λυδάκης)

Ο νέος τρόπος εργασίας του Filippo Bruneleschi πρόσφερε πραγματικά μεγάλες υπηρεσίες στην αρχιτεκτονική, γιατί μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα τα έξοχα έργα των σοφότερων και πιο αξιοθαύμαστων μαστόρων της Αρχαιότητας μπήκαν και πάλι στο προσκήνιο και έγιναν πρότυπο για μίμηση. Όμως και ο αιώνας μας (16ος) ωφελήθηκε ανάλογα με την παρουσία του Bramante. Γιατί αυτός προχώρησε πιο πέρα από τον Filippo γεμάτος θάρρος, δύναμη, πνεύμα και επιστήμη – και όχι μόνο ως θεωρητικός αλλά και ως πρακτικός με τις καλύτερες εμπειρίες. ΄Έτσι έδειξε σε όλους που ήρθαν μετά απ΄αυτόν το σωστό δρόμο της αρχιτεκτονικής.
Η ικανότητά του απλωνόταν τόσο στο σύνολο των έργων του, όσο και στο καθένα ξεχωριστά: στη μέτρηση των γείσων, των κιόνων, των βάσεων, των γωνιών, των τοξοστοιχιών, των κλιμάκων, καθώς και σε όλους τους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς που εκτελέστηκαν με βάση τη γνώμη του και τα προπλάσματά του.
Αν οι ΄Ελληνες ήταν εφευρέτες της αρχιτεκτονικής και οι Ρωμαίοι οι μιμητές τους, τότε ο Bramante δεν ακολούθησε μόνο το πρότυπό τους, αλλά πολλαπλασίασε την ομορφιά σ΄αυτήν την τέχνη.
Ο Bramante γεννήθηκε το 1444 σ΄ένα χωριό της περιοχής του Urbino.
Οι γονείς του ήταν φτωχοί αλλά από καλή καταγωγή. Στα παιδικά του χρόνια έμαθε να διαβάζει και να γράφει και καταπιανόταν πολύ με την αριθμητική. Επειδή όμως έπρεπε να κερδίζει από νωρίς χρήματα, τον προόριζε ο πατέρας του, λόγω της δυνατής του κλίσης προς το σχέδιο, για τη ζωγραφική.

Τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση όμως την εύρισκε ο Bramante στην αρχιτεκτονική και στην προοπτική και έτσι εγκατέλειψε την πατρίδα του για να πάει στη Λομβαρδία, όπου επισκέφθηκε το Μιλάνο και τον Καθεδρικό ναό. Ο Bramante, μελετώντας τον καθεδρικό ναό (Duomo) , ενθουσιάστηκε τόσο πολύ, που αποφάσισε να αφοσιωθεί ολότελα στη αρχιτεκτονική.

΄Ετσι εγκατέλειψε το Μιλάνο και πήγε στη Ρώμη - πριν από την αρχή του έτους 1500, όπου με τη βοήθεια φίλων, ανέλαβε ορισμένες εργασίες και κέρδισε κάποια χρήματα, τα οποία ξόδευε με περίσκεψη, γιατί ήθελε να ζει με δικά του μέσα και να μην ενοχλείται με νέες παραγγελίες, προκειμένου να σπουδάζει με άνεση τα κτήρια της Αρχαιότητας στη Ρώμη.

Ευτυχής συγκυρία ήταν, ότι εκείνη την εποχή εκλέχθηκε πάπας ο Ιούλιος Β΄, ένας άνδρας τολμηρός και με ενδόμυχη λαχτάρα να αφήσει πίσω του μεγάλα μνημεία.

Στην αρχή της σταδιοδρομίας του είχε δουλέψει για τον πάπα Αλέξανδρο ΣΤ΄για τη δημιουργία της κρήνης στο Trastevere και μιας άλλης στην πλατεία του San Pietro.

΄Οταν εκλέχτηκε πάπας ο Ιούλιος Β΄, το 1503, άρχισε να ενδιαφέρεται για τον Bramante.

Λόγω της ικανότητάς του στην αρχιτεκτονική και των λοιπόν αρετών του, απολάμβανε ο Bramante την εύνοια του πάπα, ο οποίος τον θεώρησε άξιο να φέρει τον τίτλο του Φύλακα της παπικής Σφραγίδας και έκτισε ειδικό κτήριο γι΄αυτό το λειτούργημα.

Του ανέθεσε την διευθέτηση της αυλής του Belvedere στο Βατικανό και την ανοικοδόμηση του Αγίου Πέτρου, έργο το οποίο ο Μπραμάντε δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει, αφού πέθανε το 1574.
Ο Bramante είχε ευχάριστη και χαρούμενη ιδιοσυγκρασία και του άρεσε να είναι χρήσιμος στους άλλους. ΄Ηταν φίλος κυρίως με πνευματώδεις ανθρώπους και τους βοηθούσε όπου μπορούσε, όπως το φημισμένο ζωγράφο Raffaello από το Urbino που είχε έρθει στη Ρώμη.

Στο Raffaello δίδαξε πολλούς κανόνες της αρχιτεκτονικής και του σχεδίαζε τα οικοδομήματα τα οποία μετέφερε αυτός προοπτικά στην αίθουσα του Παρνασσού, στο Vaticano, όπου απεικόνισε τον Bramante να μετρά με το διαβήτη.

Του άρεσε η ποίηση, άκουγε ευχαρίστως μουσική, αυτοσχεδίαζε στο λαούτο και συνέθετε από καιρό σε καιρό ένα σονέτο.

Από κληρικούς και αμέτρητους άρχοντες εκτιμήθηκε πολύ και κατά τη διάρκεια της ζωής του και περισσότερο μετά το θάνατό του, γι΄αυτό και το κτίσιμο του San Pietro διακόπηκε για πολλά χρόνια.

Πέθανε στην ηλικία των εβδομήντα χρόνων και συνοδεύτηκε στον τάφο από τους αυλικούς του πάπα, όλους τους γλύπτες, αρχιτέκτονες και ζωγράφους και κηδεύτηκε στον San Pietro με τιμές το 1514.

------------------------------------------------------------------------------------------------
Το έργο του Bramante επηρεάστηκε από την προοπτική και τον κλασικισμό των Leon Battista Alberti, Andrea Mantegna και Melozzo da Forlì.

Η μελέτη του Vitruvio, των αρχαίων κλασικών κτιρίων και οι συζητήσεις με τον Leonardo da Vincι τον οδήγησαν να χρησιμοποιήσει κλασικές αρχιτεκτονικές φόρμες και να δημιουργήσει ισορροπία και αρμονία. Σαν αρχιτέκτων, ο Μπραμάντε υπήρξε ο πρώτος που πέτυχε να δημιουργήσει οικοδομήματα με όλα τα κλασικά χαρακτηριστικά, έτσι ώστε να γίνει πρότυπο ακόμη και για τους συγχρόνους του.

΄Οταν ο Bramante μεταφέρθηκε στη Ρώμη, το 1499, η τεχνοτροπία του μεταβλήθηκε ριζικά, υιοθετώντας έναν πιο αυστηρό χαρακτήρα, σε σχέση με τα πρώτα του έργα, όπως βέπουμε στα έργα του: Chiostro di Santa Maria della Pace και Tempietto di San Pietro in Montorio.

SANTA MARIA DELLA PACE

TEMPIETTO DI SAN PIETRO IN MONTORIO

Φλωρεντία

Pen and brown ink Πένα και καφέ μελάνι

Μια πρόσφατη ανακάλυψη, αυτό το φύλλο και επτά άλλων περιελάμβανε ένα σχέδιο χειρόγραφο για μια ιταλική έκδοση του μοναδικού αρχιτεκτονικού επιζών πραγματεία της ρωμαϊκής αρχαιότητας, δέκα βιβλία για την αρχιτεκτονική του Marcus Pollius Βιτρούβιου (τέλη του πρώτου αιώνα π.Χ.).. Αν το σχέδιο είχε ολοκληρωθεί, θα κατατάσσεται μεταξύ των φαντασία έξοχα έργα της Αναγέννησης ερμηνευτική αρχιτεκτονικής θεωρία. . Το κείμενο στο πάνω αριστερό περιγράφει το ναό εν παραστάσι (στα οποία τα πλευρικά τοιχώματα προεξέχουν στο πλευρό των στηλών στη βεράντα μπροστά) και αναφέρεται στο Ναό των Τριών Fortunes κοντά στο Colline Gate στη Ρώμη. Το κείμενο στο κάτω μέρος περιγράφει πρόστυλος ναοί (κτίρια με μια σειρά από στήλες, ή στοά, στο μπροστινό μέρος μόνο) και θεωρεί ότι οι Ναοί της Jove και Faunus για την Isola Tiberina. Ο Ναός της Faunus απεικονίζεται στα αριστερά στο σχέδιο και στα δεξιά κέντρο σε perspectival τριών άποψη τρίμηνο.

Βενετία: Franceschi Domenico de ', 1570
Woodcut illustration with letterpress text Ξυλογραφία εικόνα με στοιχειοθετημένο κείμενο

Ένα από τα πιο γνωστά και συχνά αντιγράφονται βίλες της Αναγέννησης, η Βίλα Americo (1566-69), που αρχικά χτίστηκε για σεβασμιότατος Paolo Americo και συμπληρώνεται: Vincenzo Σκαμότσι, εξακολουθεί να αγνοεί τα αμπέλια και αγροτεμάχια εκτός Vicenza. Μετά τις παραινέσεις που περιγράφεται από τον Alberti, στο De re aedificatoria (πρώτη έκδοση, 1485) και με τη σειρά του βασίζεται στην κλασική Vitruvian θεωρίες, η βίλα είναι όμορφα σκαρφαλωμένο στην κορυφή ενός λόφου, που θυμίζει εμφάνιση ενός ελληνικού ναού και όχι μια ιδιωτική κατοικία χώρα. Επίσης γνωστό ως η βίλα Ροτόντα, το κτίριο έχει τέσσερα τετράγωνα και σε διμερές επίπεδο συμμετρικό, με κέντρο κι έναν γύρο, θολωτή αίθουσα, προσόψεις τονίζεται με πρόστυλος, προβάλλοντας ναός-στοά μπροστά στις τέσσερις πλευρές. Δεδομένου ότι η εγχώρια υποχώρηση των κυρίων, αγνοεί πολλές από τις ιδιότητες των σχεδίων Palladio για βίλες εργασίας, όπως η σιτοβολώνας στον δεύτερο όροφο. Βίλα Ροτόντα αποδεικνύει γνώση Palladio σε στερεά κλασική ιδεώδη της γεωμετρικής μορφής, απόλυτη συμμετρία, και η αρμονική αναλογία στην πεδιάδα, αξιοπρεπείς σχέδια.

Αναγέννηση στην Ιταλική αρχιτεκτονική

Ιταλοί αρχιτέκτονες Αναγέννηση με βάση τις θεωρίες και τις πρακτικές τους σχετικά με κλασική παραδείγματα Ρωμαϊκή. The Renaissance revival of Classical Rome was as important in architecture as it was in literature. Η αναβίωση της κλασικής Αναγέννηση Ρώμη ήταν τόσο σημαντική στον τομέα της αρχιτεκτονικής, όπως ήταν στη λογοτεχνία. A pilgrimage to Rome to study the ancient buildings and ruins, especially the Colosseum and Pantheon, was considered essential to an architect's training. Ένα προσκύνημα στη Ρώμη για να μελετήσει τα αρχαία κτίρια και ερείπια, και ιδίως το Κολοσσαίο και το Πάνθεον, θεωρήθηκε απαραίτητη για την κατάρτιση ενός αρχιτέκτονα. Classical orders and architectural elements such as columns, pilasters, pediments, entablatures, arches, and domes form the vocabulary of Renaissance buildings. Κλασσική παραγγελίες και αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως κίονες, παραστάδες, αετώματα, entablatures, αψίδες, θόλοι και αποτελούν το λεξιλόγιο της Αναγέννησης κτιρίων.Vitruvius's writings on architecture also influenced the Renaissance definition of beauty in architecture. Γραπτά του Βιτρούβιου για την αρχιτεκτονική επηρεάζεται, επίσης, ο ορισμός Αναγέννηση της ομορφιάς στον τομέα της αρχιτεκτονικής. As in the Classical world, Renaissance architecture is characterized by harmonious form, mathematical proportion, and a unit of measurement based on the human scale. Όπως και στην κλασική κόσμο, αναγεννησιακή αρχιτεκτονική χαρακτηρίζεται από την αρμονική μορφή, μαθηματική αναλογία, και μια μονάδα μέτρησης που βασίζεται στην ανθρώπινη κλίμακα.


Κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης, αρχιτέκτονες εκπαιδευτεί ως ανθρωπιστές βοήθησαν να αυξηθεί η κατάσταση του επαγγέλματός τους από ειδικευμένους εργάτης σε καλλιτέχνη. They hoped to create structures that would appeal to both emotion and reason. Ελπίζουν να δημιουργήσουν δομές που θα έκκληση σε τόσο συναίσθημα και λογική. Three key figures in Renaissance architecture were Filippo Brunelleschi, Leon Battista Alberti, and Andrea Palladio. Τρία βασικά στοιχεία στην αρχιτεκτονική Αναγέννησης ήταν Filippo Brunelleschi, Leon Battista Alberti, και Andrea Palladio.


Brunelleschi
Filippo Brunelleschi (1377–1446) is widely considered the first Renaissance architect. Filippo Brunelleschi (1377-1446) θεωρείται ευρέως το πρώτο αρχιτέκτονα Αναγέννησης. Trained as a goldsmith in his native city of Florence, Brunelleschi soon turned his interests to architecture, traveling to Rome to study ancient buildings. Εκπαιδευμένοι ως χρυσοχόος στη γενέτειρά του, της Φλωρεντίας, Brunelleschi γύρισε σύντομα τα συμφέροντά του στην αρχιτεκτονική, ταξιδεύει στη Ρώμη για να μελετήσει αρχαία κτίρια. Among his greatest accomplishments is the engineering of the dome of Florence Cathedral ( Santa Maria del Fiore , also known as the Duomo). Μεταξύ μεγαλύτερα επιτεύγματα του είναι η μηχανική του τρούλου καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας (Santa Maria del Fiore, επίσης γνωστό ως το Duomo). He was also the first since antiquity to use the classical orders Doric, Ionic, and Corinthian in a consistent and appropriate manner. Ήταν επίσης η πρώτη από την αρχαιότητα για να χρησιμοποιήσετε την κλασική παραγγελίες της Δωρικής, Ιωνικής και του Κορινθιακού σε μια συνεπή και κατάλληλο τρόπο.

Although Brunelleschi's structures may appear simple, they rest on an underlying system of proportion. Αν και δομές του Brunelleschi μπορεί να φαίνεται απλό, που στηρίζονται σε ένα υποκείμενο σύστημα της αναλογίας. Brunelleschi often began with a unit of measurement whose repetition throughout the building created a sense of harmony, as in the Ospedale degli Innocenti (Florence, 1419). Brunelleschi συχνά ξεκίνησε με μια μονάδα μέτρησης η επανάληψη του οποίου ολόκληρο το κτήριο και δημιούργησε την αίσθηση της αρμονίας, όπως στην Ospedale degli Innocenti (Φλωρεντία, 1419). This building is based on a modular cube, which determines the height of and distance between the columns, and the depth of each bay. Το κτίριο αυτό βασίζεται σε μια σπονδυλωτή κύβου, η οποία καθορίζει το ύψος και την απόσταση μεταξύ των στηλών, καθώς και το βάθος του κάθε κόλπο.

Alberti Alberti
Leon Battista Alberti (1404–1472) worked as an architect from the 1450s onward, principally in Florence, Rimini, and Mantua. Leon Battista Alberti (1404-1472) εργάστηκε ως αρχιτέκτονας από τη διαδοχική 1450s, κυρίως στη Φλωρεντία, Ρίμινι και Μάντοβα. As a trained humanist and true Renaissance man, Alberti was as accomplished as an architect as he was a humanist, musician , and art theorist. Ως εκπαιδευμένο ανθρωπιστή και αληθινή άνθρωπος Αναγέννησης, Alberti επιτεύχθηκε ως αρχιτέκτονα, καθώς ήταν μια ανθρωπιστική, μουσικός, και θεωρητικός τέχνης. Alberti's many treatises on art include Della Pittura (On Painting), De Sculptura (On Sculpture), and De re Aedificatoria (On Architecture). Alberti πολλές πραγματείες για την τέχνη περιλαμβάνουν Della Pittura (στη ζωγραφική), De sculptură (On Γλυπτική), και De re Aedificatoria (στην αρχιτεκτονική). The first treatise, Della Pittura , was a fundamental handbook for artists, explaining the principles behind linear perspective, which may have been first developed by Brunelleschi. Η πρώτη πραγματεία, Della Pittura, ήταν βασικό εγχειρίδιο για τους καλλιτέχνες, εξηγώντας τις αρχές που διέπουν γραμμική προοπτική, η οποία ενδέχεται να έχουν αναπτυχθεί για πρώτη φορά από Brunelleschi. Alberti shared Brunelleschi's reverence for Roman architecture and was inspired by the example of Vitruvius , the only Roman architectural theorist whose writings are extant. Alberti κοινές ευλάβεια του Brunelleschi για ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής και εμπνεύστηκε από το παράδειγμα του Βιτρούβιου, το μόνο ρωμαϊκή αρχιτεκτονική θεωρητικός συγγράμματα του οποίου σώζονται.

Alberti aspired to recreate the glory of ancient times through architecture. Alberti φιλοδοξούσε να αναδημιουργήσει την δόξα της αρχαιότητας μέσα από την αρχιτεκτονική. His facades of the Tempio Malatestiano (Rimini, 1450) and the Church of Santa Maria Novella (Florence, 1470) are based on Roman temple fronts. Οι προσόψεις του της Tempio Malatestiano (Rimini, 1450) και την εκκλησία της Santa Maria Novella (Φλωρεντία, 1470) που βασίζονται στο Ρωμαϊκό μέτωπα ναό. His deep understanding of the principles of classical architecture are also seen in the Church of Sant'Andrea (Mantua, 1470). Βαθιά κατανόηση του από τις αρχές της κλασικής αρχιτεκτονικής θεωρούνται επίσης στην Εκκλησία της Sant'Andrea (Mantua, 1470). The columns here are not used decoratively, but retain their classical function as load-bearing supports. Οι στήλες εδώ δεν χρησιμοποιούνται decoratively, αλλά διατηρούν την κλασική λειτουργία τους ως φέρουσα υποστηρίζει. For Alberti, architecture was not merely a means of constructing buildings; it was a way to create meaning. Για Alberti, αρχιτεκτονική δεν ήταν απλώς ένα μέσο για την κατασκευή των κτιρίων? Ήταν ένας τρόπος να δημιουργήσετε νόημα.

Palladio Palladio
Andrea Palladio (1508–1580) was the chief architect of the Venetian Republic, writing an influential treatise, I quattro libri dell'architettura ( Four Books on Architecture ,1570; 41.100.126.19 ). Andrea Palladio (1508-1580) ήταν ο βασικός αρχιτέκτονας της Ενετικής Δημοκρατίας, γράφει μια σημαίνοντα πραγματεία, I quattro libri dell'architettura (τέσσερα βιβλία για την Αρχιτεκτονική, 1570? 41.100.126.19). Due to the new demand for villas in the sixteenth century, Palladio specialized in domestic architecture , although he also designed two beautiful and impressive churches in Venice, San Giorgio Maggiore (1565) and Il Redentore (1576). Λόγω της νέας ζήτησης για βίλες στο δέκατο έκτο αιώνα, Palladio ειδικεύεται στην εγχώρια αρχιτεκτονική, αν και σχεδίασε επίσης δύο όμορφες και εντυπωσιακές εκκλησίες της Βενετίας, San Giorgio Maggiore (1565) και Il Redentore (1576). Palladio's villas are often centrally planned, drawing on Roman models of country villas. Οι βίλες του Palladio συχνά κεντρικού σχεδιασμού, με βάση ρωμαϊκά μοντέλα βίλες χώρας. The Villa Emo (Treviso, 1559) was a working estate, while the Villa Rotonda (Vicenza, 1566–70) was an aristocratic refuge. Η Βίλα Emo (Treviso, 1559) ήταν το αποτέλεσμα της περιουσίας, ενώ η βίλα Ροτόντα (Vicenza, 1566-70) ήταν ένα αριστοκρατικό καταφύγιο. Both plans rely on classical ideals of symmetry, axiality, and clarity. Και τα δύο σχέδια βασίζονται στην κλασική ιδεώδη της συμμετρίας, axiality, και σαφήνεια. The simplicity of Palladian designs allowed them to be easily reproduced in rural England and, later, on southern plantations in the American colonies . Η απλότητα Palladian σχεδίων τους επέτρεψε να αναπαραχθούν εύκολα στην αγροτική Αγγλία και, αργότερα, στις φυτείες στα νότια του αμερικανικές αποικίες.

Αρχιτεκτονικός ρυθμός

Η αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική είναι η πρώτη σπουδαία αρχιτεκτονική που εμφανίζεται στην Ευρώπη. ΄Εγινε πρότυπο κι έθεσε τις βάσεις για πολλούς άλλους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς.

Κυριάρχησε ο Δωρικός, ο Ιωνικός και ο Κορινθιακός ρυθμός.

Οι κίονες, ελεύθεροι (κολόνες ή στύλοι) ή ενσωματωμένοι σε έναν τοίχο, αποτελούνται από κατακόρυφα στοιχεία στήριξης (κολόνα) και από ένα οριζόντιο στοχείο (θριγκός).
Η κολόνα αποτελείται από διάφορα στοιχεία: (κιονόκρανο, κορμός, βάση),
και ομοίως ο θριγκός (γείσον, ζωφόρος, επιστύλιο).

Δ ω ρ ι κ ό ς ρ υ θ μ ό ς

1) Αρχαϊκός δωρικός ρυθμός-Ναός του Ποσειδώνα, Paestum-Ιταλία

2) Δωρικός ρυθμός του Παρθενώνα, Αθήνα

3) Ρωμαϊκός δωρικός ρυθμός- Θέατρο του Μάρκελλου, Ρώμη

Ι ω ν ι κ ό ς ρ υ θ μ ό ς

1.-θριγκός

2.-κολόνα

3.-αέτωμα

4.-ζωοφόρος

5.-επιστύλιο

6.-κιονόκρανο (άβακας και σπείρα)

7.-κορμός

8.-βάση

9.-στυλοβάτης

10.-στερεοβάτης

Ναός της Απτέρου Νίκης-Ακρόπολις των Αθηνών

Ερεχθείο-Ακρόπολις των Αθηνών

Κ ο ρ ι ν θ ι α κ ό ς ρ υ θ μ ό ς

Σύμφωνα με τον Βιτρούβιο, εφευρέτης του Κορινθιακού κιονόκρανου ήταν ο γλύπτης Καλλίμαχος που εμπνεύστηκε από ένα καλάθι που βρισκόταν στον τάφο ενός κοριτσιού στην Κόρινθο. Το καλάθι, όπου ήταν τοποθετημένα τα παιχνίδια της, σκεπαζόταν από μία τετράγωνη πλάκα. Γύρω από το καλάθι είχαν φυτρώσει άκανθοι ακολουθώντας το σχήμα του. Έτσι γεννήθηκε το κορινθιακό κιονόκρανο σύμφωνα με το μύθο.
Η ανακάλυψη του Κορινθιακού κιονόκρανου από τον Καλλίμαχο.

Χαρακτικό του Claude Perrault, 1684

Ο πιο αρχαίος γνωστός κορινθιακός κίονας βρίσκεται στο Ναό του Επικούριου Απόλλωνα, στις Βάσσες της Φιγαλείας που κτίστηκε από τον Ικτίνο, 450-420 π.Χ.
Πιο ώριμα δείγματα κορινθιακού ρυθμού είναι στο εσωτερικό των Θόλων στου Δελφούς (375 π.Χ.) και στην Επίδαυρο (360 π.Χ.).

Κορινθιακό κιονόκρανο από τη Θόλο-Αρχαιολογικό Μουσείο Επιδαύρου

Το πρώτο δείγμα χρήσης κορινθιακού ρυθμού εξωτερικά, που γνωρίζουμε είναι το Μνημείο του Λυσικράτη, που χρονολογείται γύρω στο 334 π.Χ.

Ρωμαϊκός κορινθιακός ρυθμός

Ο Κορινθιακός ρυθμός χρησιμοποιήθηκε σπάνια από ΄Ελληνες, ενώ μεγάλη χρήση του παρατηρείται στους Ρωμαϊκούς χρόνους.

Στην Αθήνα, εξαιρετικό δείγμα Ρωμαϊκού Κορινθιακού ναού αποτελεί ο Ναός του Ολυμπίου Διός το οποίο αποπεράτωσε ο αυτοκράτορας Αδριανός το 130 μ.Χ.

Πάνθεον, Ρώμη

Τοσκανικός ρυθμός

Ο Τοσκανικός είναι ένας ρυθμός που τον συναντούμε ήδη στη ρωμαϊκή αρχιτεκτονική και ακολούθως στη ιταλική αναγέννηση. Τον περιέγραψε ο Βιτρούβιος (De architettura) και του απέδωσε ετρουσκική καταγωγή. Στην πραγματικότητα είναι η προσαρμογή του δωρικού ρυθμού στην Ιταλία.

Η υποτιθέμενη ετρουτσκική καταγωγή του ευνόησε την ευρεία χρήση του στο Μεγάλο Δουκάτο της Τοσκάνης, ήδη από τον Κόζιμο Ι, των Μεδίκων (Cosimo I, 1519-1574)



1) Κιονόκρανο Τοσκανικού ρυθμού κατά τον Βινιόλα (Vignola,1507-1573)

2) Τοσκανικός ρυθμός κατά τον Παλλάδιο (Andrea Palladio, 1508-1580)

Οι αρχιτέκτονες της Αναγέννησης και τα έργα τους

Η π ρ ώ ι μ η Α ν α γ έ ν ν η σ η

Το σημείο καμπής, που σηματοδοτεί το πέρασμα από τη γοτθική αρχιτεκτονική στην αναγεννησιακή αρχιτεκτονική, συμπίπτει με τη δημιουργία του τρούλου (cupola) του Καθεδρικού ναού της Φλωρεντίας (Duomo, Cattedrale di Santa Maria del Fiore), από τον Φιλίππο Μπρουνελέσκι (Filippo Brunelleschi).

Με την Αναγέννηση η αρχιτεκτονική υφίσταται μια βαθιά ανανέωση σχετικά με τη γοτθική παράδοση.
Εμπνευστής αυτής της νέας αρχιτεκτονικής αντίληψης, στη Φλωρεντία, είναι ο Φιλίππο Μπρουνελέσκι (Filippo Brunelleschi) (1377-1446) ο οποίος, αφού ξεπέρασε τη μεσαιωνική παράδοση να αναθέτουν στους τεχνίτες την εκτέλεση ενός οικοδομήματος, εγκαινιάζει μια νέα μορφή αρχιτέκτονα.
Αυτός δηλαδή επεξεργάζεται ένα πλήρες πρόγραμμα κατασκευής του κτιρίου, με σχέδια, προπλάσματα και υλικά που θα χρησιμοποιηθούν. Κατά συνέπεια, οι τεχνίτες-εργάτες πρέπει να σεβαστούν αυστηρά τις κατευθύνσεις του αρχιτέκτονα και να εναρμονιστούν με το πρόγραμμα.
Ο Μπρουνελέσκι είναι επί πλέον ο πρώτος αρχιτέκτονας που μελετά την κλασική αρχαιότητα και αντλεί απ΄αυτήν τα μορφολογικά πρότυπα. Οι κολόνες, οι αψίδες, τα κιονόκρανα δεν είναι μόνο διακοσμητικά στοιχεία, αλλά δημιουργούν τους ρυθμούς και την ισορροπία του χώρου.

΄Εργα του Μπρουνελέσκι στη Φλωρεντία

Cupola di Santa Maria del Fiore –Duomo (1418-1436) (Τρούλος του Ντουόμο)

Ο Τρούλος έχει διάμετρο 42 μέτρα και έχει σχήμα γοτθικής αψίδας ώστε να προσαρμόζεται καλύτερα στη παλιά μεσαιωνική εκκλησία που προϋπήρχε.
Αποτελείται από τούβλα διαφόρων μεγεθών που στηρίζονται μόνα τους, τοποθετημένα σε σχήμα ψαροκόκαλου, τεχνική που ο Μπρουνελέσκι αντέγραψε από ρωμαϊκά κτίρια, όπως το Πάνθεον.
Το επαναστατικό επίτευγμα του Μπρουνελέσκι ήταν ότι έχτισε τον μεγαλύτερο τρούλο της εποχής του χωρίς σκαλωσιές. Η δομή του είναι αυτοφερόμενη, δηλαδή ο τρούλος στηριζόταν μόνος του κατά το σταδιακό του κτίσιμο, χωρίς να χρειάζεται ξυλοκατασκευή που ξεκινάει από το έδαφος.
Ο τρούλος στηρίζεται σε μία οκταγωνική βάση και αποτελείται από δύο θόλους, τον ένα μέσα στον άλλο, για να προστατεύεται από την υγρασία αλλά και για να φαίνεται πιο μεγαλοπρεπής.
Ο Μπρουνελέσκι οργανώνει το εργοτάξιο με μοντέρνο τρόπο, προμηθεύει με σχέδια και μακέτες τους τεχνίτες, εφευρίσκει μηχανήματα για να σηκώνουν τα βάρη.
΄Οταν η οικοδομή φτάνει σε πολύ ψηλό επίπεδο, όπως διηγείται ο Βαζάρι, ο αρχιτέκτονας ανοίγει εκεί ψηλά ένα μαγειρείο με κουζίνα, έτσι ώστε οι εργάτες να μη χρειάζεται να κατεβούν κάτω πριν από το βράδυ.
Η κατασκευή του Θόλου κράτησε δεσμευμένο το Μπρουνελέσκι μέχρι το θάνατό του (1444) αλλά ενδιάμεσα ασχολήθηκε και με άλλα έργα, όπως οι εκκλησίες του Σαν Λορέντσο (San Lorenzo) και του Αγίου Πνεύματος (Santo Spirito).

Lo Spedale degli Innocenti (1419-44) (Νοσοκομείο των Αθώων) (Ορφανοτροφείο)

Όπως στα αρχαία κτίσματα, υπάρχει ένας κανόνας που καθορίζει τις αναλογίες μεταξύ των διαφόρων αρχιτεκτονικών μερών.Βασικό στοιχείο της κατασκευής είναι ότι το ύψος της κολόνας είναι 18-21 φορές τη διάμετρο της βάσης. Παρόμοια αναλογία καθορίζει επίσης την απόσταση από μία κολόνα στην άλλη και το ύψος των τόξων.

Υπήρξε το πρώτο ορφανοτροφείο της Ευρώπης και ένα από τα πρώτα αρχιτεκτονικά έργα της Αναγέννησης. Ακόμη σήμερα, στα πλαίσια της παράδοσης για την προστασία των παιδιών, φιλοξενεί δύο άσυλα για παιδιά, ένα νηπιαγωγείο, τρία σπίτια-οικογένειες προορισμένα για τη φιλοξενία παιδιών σε οικογενειακό περιβάλλον και μερικά γραφεία έρευνας της Unicef.

Sagrestia Vecchia di San Lorenzo (Παλιό σκευοφυλάκειο του San Lorenzo)

Είναι ένα από τα αριστουργήματα του Μπρουνελέσκι και της πρώιμης αναγέννησης γενικά. Ολοκληρώθηκε αρχιτεκτονικά μεταξύ του 1420 και 1428, ενώ η γλυπτική διακόσμηση χρονολογείται από το 1428 έως το 1443.
Το έργο, που είναι το μοναδικό με το οποίο ο μεγάλος αρχιτέκτονας ασχολήθηκε μέχρι το τέλος των εργασιών, υπήρξε παράδειγμα γεωμετρικής καθαρότητας και κομψότητας των γραμμών.

Ονομάστηκε Παλιό σκευοφυλάκιο (Sagrestia Vecchia) γιατί ακολούθησε η κατασκευή του Νέου σκευοφυλακείου (Sagrestia Nuova) από το Μιχαήλ ΄Αγγελο (1521)

συνεχίζεται...

Αναγεννησιακή Αρχιτεκτονική

Με τον όρο «Αναγέννηση» εννοούμε την εξαιρετική πνευματική και καλλιτεχνική δραστηριότητα που εμφανίστηκε στη δυτική Ευρώπη, και ιδιαίτερα στην Ιταλία, κατά τη διάρκεια του 15ου και του 16ου αιώνα.
Χαρακτηρίζεται από τον ορθολογισμό και το έντονο ενδιαφέρον για τη μελέτη, την ερμηνεία και την αναβίωση της πνευματικής και της καλλιτεχνικής κληρονομιάς της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας.
Μεταξύ των πολιτικών και πολιτισμικών παραγόντων που επηρέασαν αυτόν το νέο προσανατολισμό των τεχνών υπήρξαν χωρίς αμφιβολία η ανάπτυξη του Ουμανισμού (Ανθρωπισμού) και η ισχυροποίηση των Ηγεμονιών (Signorie).
Πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθούν τα πρώτα και βασικά χαρακτηριστικά της Αναγέννησης αποτέλεσαν η οικονομική άνθηση και πολιτική οργάνωση της Φλωρεντίας.

Η Φλωρεντία υπήρξε η πόλη της στροφής από την υστερο-γοτθική τέχνη προς μία νέα καλλιτεχνική γλώσσα, που προσδιορίζεται από τον Φιλίππο Μπρουνελέσκι ( Filippo Brunelleschi) στην αρχιτεκτονική, το Μαζάτσιο (Masaccio) στη ζωγραφική και το Ντονατέλο (Donatello) στη γλυπτική, με την υποστήριξη μαικήνων και οικογενειών όπως αυτή των Μεδίκων (Medicci).

Χαρακτηριστικά της αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής

Η αρχιτεκτονική της Αναγέννησης χαρακτηρίζεται από την αναβίωση ρωμαϊκών προτύπων με κύρια στοιχεία τις μαθηματικές αναλογίες και την «καθαρότητα» στις γεωμετρικές μορφές. Οι αρχιτέκτονες ανακαλύπτουν την κλασική αρχιτεκτονική, τους κλασικούς ρυθμούς και τις αρμονικές αναλογίες της αρχαιότητας. Τα ερείπια των ρωμαϊκών κτιρίων τους δημιουργούν μεγάλη περιέργεια για το παρελθόν και την επιθυμία να το ξεπεράσουν.
Η αναφορά στη ελληνορωμαϊκή αρχιτεκτονική, η χρησιμοποίηση των ρυθμών της και οι μαθηματικές αναλογίες που παρατηρούσαν στα μέλη των ρυθμών αποτέλεσαν τις βάσεις της αρχιτεκτονικής της Αναγέννησης.

Η πιο σημαντική πηγή πληροφοριών για την αρχιτεκτονική της αρχαιότητας ήταν τα Δέκα Βιβλία του Ρωμαίου αρχιτέκτονα Βιτρούβιου, που ανακαλύφθηκαν το 1414, ο οποίος τον 1ο αιώνα μ.Χ. κατέγραψε πολύτιμες πληροφορίες για την αρχιτεκτονική της εποχής του.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως οι αρχιτέκτονες της Αναγέννησης συνδέονται με τις δημιουργίες τους ενώ κατά το μεσαίωνα οι αρχιτέκτονες είναι τις περισσότερες φορές άγνωστοι.

Τα κτίρια της Αναγέννησης χαρακτηρίζονται από:

- έμφαση στον οριζόντιο άξονα (σε αντίθεση με τον κατακόρυφο άξονα της γοτθικής τέχνης)
- στατικότητα
- συμμετρία τόσο στην κάτοψη όσο και στην όψη των κτιρίων-τα παράθυρα και οι πόρτες σχεδιάζονται συμμετρικά ως προς τους κύριους άξονες της σύνθεσης.
- έμφαση στο κέντρο του αρχιτεκτονικού χώρου ως βασική αρχή της οργάνωσής του
- έντονο το στοιχείο της διακόσμησης, με θέματα από την αρχαιότητα, σε τοιχογραφίες που κοσμούν τις προσόψεις και το εσωτερικό.
- χρήση του μαρμάρου-οι αρχιτέκτονες της Αναγέννησης (όπως και οι αρχαίοι ΄Ελληνες) επεξεργάστηκαν με μεγάλη ακρίβεια και χρησιμοποίησαν στις κατασκευές τους το άσπρο μάρμαρο της Καράρας, το κίτρινο και άσπρο μάρμαρο της Σιένας, το πολύχρωμο μάρμαρο της Γένοβας και τον τραβερτίνο λίθο του Τίβολι.

-παράθυρα συνήθως τοξωτά κατά την πρώιμη Αναγέννηση, ορθογώνια με τριγωνικό ή τοξωτό αέτωμα κατά την ώριμη Αναγέννηση.

-οι κίονες και παραστάδες, με βάση, κορμό και κιονόκρανο κατά τα αρχαία πρότυπα του δωρικού, ιωνικού, κορινθιακού και σύνθετου ρυθμού.

-εσωτερικές αυλές με τοξοτοιχίες σε ημικυκλικά τόξα και κιονοστοιχίες με οριζόντιους θριγκούς.