Αρχιτεκτονικός ρυθμός

Η αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική είναι η πρώτη σπουδαία αρχιτεκτονική που εμφανίζεται στην Ευρώπη. ΄Εγινε πρότυπο κι έθεσε τις βάσεις για πολλούς άλλους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς.

Κυριάρχησε ο Δωρικός, ο Ιωνικός και ο Κορινθιακός ρυθμός.

Οι κίονες, ελεύθεροι (κολόνες ή στύλοι) ή ενσωματωμένοι σε έναν τοίχο, αποτελούνται από κατακόρυφα στοιχεία στήριξης (κολόνα) και από ένα οριζόντιο στοχείο (θριγκός).
Η κολόνα αποτελείται από διάφορα στοιχεία: (κιονόκρανο, κορμός, βάση),
και ομοίως ο θριγκός (γείσον, ζωφόρος, επιστύλιο).

Δ ω ρ ι κ ό ς ρ υ θ μ ό ς

1) Αρχαϊκός δωρικός ρυθμός-Ναός του Ποσειδώνα, Paestum-Ιταλία

2) Δωρικός ρυθμός του Παρθενώνα, Αθήνα

3) Ρωμαϊκός δωρικός ρυθμός- Θέατρο του Μάρκελλου, Ρώμη

Ι ω ν ι κ ό ς ρ υ θ μ ό ς

1.-θριγκός

2.-κολόνα

3.-αέτωμα

4.-ζωοφόρος

5.-επιστύλιο

6.-κιονόκρανο (άβακας και σπείρα)

7.-κορμός

8.-βάση

9.-στυλοβάτης

10.-στερεοβάτης

Ναός της Απτέρου Νίκης-Ακρόπολις των Αθηνών

Ερεχθείο-Ακρόπολις των Αθηνών

Κ ο ρ ι ν θ ι α κ ό ς ρ υ θ μ ό ς

Σύμφωνα με τον Βιτρούβιο, εφευρέτης του Κορινθιακού κιονόκρανου ήταν ο γλύπτης Καλλίμαχος που εμπνεύστηκε από ένα καλάθι που βρισκόταν στον τάφο ενός κοριτσιού στην Κόρινθο. Το καλάθι, όπου ήταν τοποθετημένα τα παιχνίδια της, σκεπαζόταν από μία τετράγωνη πλάκα. Γύρω από το καλάθι είχαν φυτρώσει άκανθοι ακολουθώντας το σχήμα του. Έτσι γεννήθηκε το κορινθιακό κιονόκρανο σύμφωνα με το μύθο.
Η ανακάλυψη του Κορινθιακού κιονόκρανου από τον Καλλίμαχο.

Χαρακτικό του Claude Perrault, 1684

Ο πιο αρχαίος γνωστός κορινθιακός κίονας βρίσκεται στο Ναό του Επικούριου Απόλλωνα, στις Βάσσες της Φιγαλείας που κτίστηκε από τον Ικτίνο, 450-420 π.Χ.
Πιο ώριμα δείγματα κορινθιακού ρυθμού είναι στο εσωτερικό των Θόλων στου Δελφούς (375 π.Χ.) και στην Επίδαυρο (360 π.Χ.).

Κορινθιακό κιονόκρανο από τη Θόλο-Αρχαιολογικό Μουσείο Επιδαύρου

Το πρώτο δείγμα χρήσης κορινθιακού ρυθμού εξωτερικά, που γνωρίζουμε είναι το Μνημείο του Λυσικράτη, που χρονολογείται γύρω στο 334 π.Χ.

Ρωμαϊκός κορινθιακός ρυθμός

Ο Κορινθιακός ρυθμός χρησιμοποιήθηκε σπάνια από ΄Ελληνες, ενώ μεγάλη χρήση του παρατηρείται στους Ρωμαϊκούς χρόνους.

Στην Αθήνα, εξαιρετικό δείγμα Ρωμαϊκού Κορινθιακού ναού αποτελεί ο Ναός του Ολυμπίου Διός το οποίο αποπεράτωσε ο αυτοκράτορας Αδριανός το 130 μ.Χ.

Πάνθεον, Ρώμη

Τοσκανικός ρυθμός

Ο Τοσκανικός είναι ένας ρυθμός που τον συναντούμε ήδη στη ρωμαϊκή αρχιτεκτονική και ακολούθως στη ιταλική αναγέννηση. Τον περιέγραψε ο Βιτρούβιος (De architettura) και του απέδωσε ετρουσκική καταγωγή. Στην πραγματικότητα είναι η προσαρμογή του δωρικού ρυθμού στην Ιταλία.

Η υποτιθέμενη ετρουτσκική καταγωγή του ευνόησε την ευρεία χρήση του στο Μεγάλο Δουκάτο της Τοσκάνης, ήδη από τον Κόζιμο Ι, των Μεδίκων (Cosimo I, 1519-1574)



1) Κιονόκρανο Τοσκανικού ρυθμού κατά τον Βινιόλα (Vignola,1507-1573)

2) Τοσκανικός ρυθμός κατά τον Παλλάδιο (Andrea Palladio, 1508-1580)