Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2009

ΔΑΝΤΗΣ:Η ΔΥΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ


Ο ποιητής που ενώνει το Μεσαίωνα με την Αναγέννηση με το συγγραφικό του έργο και αφήνει πίσω του,μεταξύ άλλων,ένα από τα σπουδαιότερα και πιο αμφιλεγόμενα έργα της ανθρωπότητας, την "Θεία Κωμωδία", είναι ο Δάντης.Ένα ποίημα που ταλαντεύεται ανάμεσα στα επίγεια και τα ουράνια, περικλείει την ανθρώπινη γνώση ενώ συγχρόνως εμπλουτίζεται με το θεϊκό στοιχείο."Μία λέξη,ένα πεπρωμένο,γραμμένο με μελάνι ανεξίτηλο,"το ιερό ποίημα",όπου ο ουρανός και η γη έχουν βάλει το χέρι τους,συμπυκνώνει έτσι την ιστορία ανθρώπων και βιβλίων μέσα σε μια κίνηση, μια γραμμή,ένα επιγραφικό σημείο,σαν να ήταν η "Θεία Κωμωδία" το αρχείο βαπτίσεων της αιωνιότητας".Η Θεία Κωμωδία είναι ένα αφηγηματικό ποίημα με εμφανείς επιδράσεις από τα μεσαιωνικά έπη, το οποίο εντούτοις αποτελει τομή στην ιστορία της αφηγηματικής ποίησης λόγω της ιδιαίτερης θεματικής του.Όσον αφορά στη στιχουργική του ακολουθεί ένα νέο σύστημα ομοιοκαταληξίας,"την τερτσίνα",το οποίο οδηγεί σε μια ροή ποιητικού λόγου, η οποία από τη μια παραμένει σφιχτά πλεγμένη σε συκροτημένη ολότητα και από την άλλη δίνει στο κείμενο μια ροή προς τα "εμπρός".Το έργο χωρίζεται σε τρεις ενότητες:Κόλαση,Καθαρτήριο,Παράδεισος.
Ο Δάντης με τη Θεία Κωμωδία,παρουσιάζει μια αλληγορία,μιλώντας για το υπερφυσικό του ταξίδι,ένα "μακρύ ταξίδι στον κόσμο των νεκρών ή ακριβέστερα στον κόσμο των ψυχών".Στην Κόλαση και στο Καθαρτήριο το Δάντη συνοδεύει ο Βιργίλιος,ενώ στον Παράδεισο το Δάντη συνοδεύει πλέον η Βεατρίκη, η αγαπημένη του. Στο τελευταίο κάντο του Παραδείσου η Βεατρίκη παραδίδει τον Δάντη στον Βερνάρδο ώστε να τον οδηγήσει στην Παναγία για να της ζητήσει να τον φωτίσει και να τον βοηθήσει να εννοήσει το Άγιο Πνεύμα.Μέσω της επίκλησης του Βερνάρδου στην Παναγία παρουσιάζεται μια συγκεκριμένη οπτική του Δάντη αναφορικά με τη γυναικεία εικόνα.Στο πρόσωπο της Παναγίας διαφαίνεται το πρότυπο της ιδανικής γυναίκας.Τα στοιχεία που την καθιστούν ιδανική είναι οι αρετές της:"πιο ταπεινή και πιο τρανή από πλάσμα, ευγενική γεμάτη αγάπη και θέρμη".
Η γυναίκα είναι γι' αυτόν κάτι ιερό.Μια ύπαρξη γεμάτη ομορφιά και αρετές άμεσα συνδεδεμένη με την Μαρία και εμπνευσμένη από αυτή.Έρχεται να λειτουργήσει σαν βοηθός και συμπορευτής του δύσκολου και συγχρόνως τόσου σημαντικού ταξιδιού της ψυχής. Η ομορφιά της αντλείται από τον εσωτερικό της κόσμο και εξαντλείται εκεί.Η εξωτερική ομορφιά είναι μόνο μια αντανάκλαση του εσωτερικού κόσμου και η ύλη του σώματος λειτουργεί μόνο σαν οίκος για τη φιλοξενία της.Το θείο πνεύμα έχει για τον Δάντη υπέρτατη αξία και η όρασή του είναι εφικτή μόνο μέσα από τα μάτια μιας εξαγνισμένης και καθάριας ψυχής που ταλαντεύεται συνέχεια μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.
Μέσα από την θεώρηση του ποιητή για τη γυναικεία εικόνα διαφαίνεται η ματιά του απέναντι στον κόσμο.Είναι γι' αυτόν ένα πέρασμα, μια δοκιμασία μετάβασης προς τη σωτηρία της ψυχής.Η ζωή είναι απλά μια προετοιμασία για την μεταθάνατο ζωή.Λίγη αξία δίνει ο ποιητής στα γήινα,τα φθαρτά, αφού η υλικότητά τους τα καθιστά άνευ ουσίας και άνευ χρησιμότητας για τον υπέρτατο στόχο:τη συνεύρεση του ανθρώπου με το Θεό, την κάθαρση και τέλος τη λύτρωση.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου