Αναγεννησιακή Αρχιτεκτονική

Με τον όρο «Αναγέννηση» εννοούμε την εξαιρετική πνευματική και καλλιτεχνική δραστηριότητα που εμφανίστηκε στη δυτική Ευρώπη, και ιδιαίτερα στην Ιταλία, κατά τη διάρκεια του 15ου και του 16ου αιώνα.
Χαρακτηρίζεται από τον ορθολογισμό και το έντονο ενδιαφέρον για τη μελέτη, την ερμηνεία και την αναβίωση της πνευματικής και της καλλιτεχνικής κληρονομιάς της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας.
Μεταξύ των πολιτικών και πολιτισμικών παραγόντων που επηρέασαν αυτόν το νέο προσανατολισμό των τεχνών υπήρξαν χωρίς αμφιβολία η ανάπτυξη του Ουμανισμού (Ανθρωπισμού) και η ισχυροποίηση των Ηγεμονιών (Signorie).
Πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθούν τα πρώτα και βασικά χαρακτηριστικά της Αναγέννησης αποτέλεσαν η οικονομική άνθηση και πολιτική οργάνωση της Φλωρεντίας.

Η Φλωρεντία υπήρξε η πόλη της στροφής από την υστερο-γοτθική τέχνη προς μία νέα καλλιτεχνική γλώσσα, που προσδιορίζεται από τον Φιλίππο Μπρουνελέσκι ( Filippo Brunelleschi) στην αρχιτεκτονική, το Μαζάτσιο (Masaccio) στη ζωγραφική και το Ντονατέλο (Donatello) στη γλυπτική, με την υποστήριξη μαικήνων και οικογενειών όπως αυτή των Μεδίκων (Medicci).

Χαρακτηριστικά της αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής

Η αρχιτεκτονική της Αναγέννησης χαρακτηρίζεται από την αναβίωση ρωμαϊκών προτύπων με κύρια στοιχεία τις μαθηματικές αναλογίες και την «καθαρότητα» στις γεωμετρικές μορφές. Οι αρχιτέκτονες ανακαλύπτουν την κλασική αρχιτεκτονική, τους κλασικούς ρυθμούς και τις αρμονικές αναλογίες της αρχαιότητας. Τα ερείπια των ρωμαϊκών κτιρίων τους δημιουργούν μεγάλη περιέργεια για το παρελθόν και την επιθυμία να το ξεπεράσουν.
Η αναφορά στη ελληνορωμαϊκή αρχιτεκτονική, η χρησιμοποίηση των ρυθμών της και οι μαθηματικές αναλογίες που παρατηρούσαν στα μέλη των ρυθμών αποτέλεσαν τις βάσεις της αρχιτεκτονικής της Αναγέννησης.

Η πιο σημαντική πηγή πληροφοριών για την αρχιτεκτονική της αρχαιότητας ήταν τα Δέκα Βιβλία του Ρωμαίου αρχιτέκτονα Βιτρούβιου, που ανακαλύφθηκαν το 1414, ο οποίος τον 1ο αιώνα μ.Χ. κατέγραψε πολύτιμες πληροφορίες για την αρχιτεκτονική της εποχής του.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως οι αρχιτέκτονες της Αναγέννησης συνδέονται με τις δημιουργίες τους ενώ κατά το μεσαίωνα οι αρχιτέκτονες είναι τις περισσότερες φορές άγνωστοι.

Τα κτίρια της Αναγέννησης χαρακτηρίζονται από:

- έμφαση στον οριζόντιο άξονα (σε αντίθεση με τον κατακόρυφο άξονα της γοτθικής τέχνης)
- στατικότητα
- συμμετρία τόσο στην κάτοψη όσο και στην όψη των κτιρίων-τα παράθυρα και οι πόρτες σχεδιάζονται συμμετρικά ως προς τους κύριους άξονες της σύνθεσης.
- έμφαση στο κέντρο του αρχιτεκτονικού χώρου ως βασική αρχή της οργάνωσής του
- έντονο το στοιχείο της διακόσμησης, με θέματα από την αρχαιότητα, σε τοιχογραφίες που κοσμούν τις προσόψεις και το εσωτερικό.
- χρήση του μαρμάρου-οι αρχιτέκτονες της Αναγέννησης (όπως και οι αρχαίοι ΄Ελληνες) επεξεργάστηκαν με μεγάλη ακρίβεια και χρησιμοποίησαν στις κατασκευές τους το άσπρο μάρμαρο της Καράρας, το κίτρινο και άσπρο μάρμαρο της Σιένας, το πολύχρωμο μάρμαρο της Γένοβας και τον τραβερτίνο λίθο του Τίβολι.

-παράθυρα συνήθως τοξωτά κατά την πρώιμη Αναγέννηση, ορθογώνια με τριγωνικό ή τοξωτό αέτωμα κατά την ώριμη Αναγέννηση.

-οι κίονες και παραστάδες, με βάση, κορμό και κιονόκρανο κατά τα αρχαία πρότυπα του δωρικού, ιωνικού, κορινθιακού και σύνθετου ρυθμού.

-εσωτερικές αυλές με τοξοτοιχίες σε ημικυκλικά τόξα και κιονοστοιχίες με οριζόντιους θριγκούς.